Fazy snu u niemowląt

Sen człowieka składa się z dwóch faz. Fazy snu aktywnego REM i fazy snu spokojnego (głębokiego) NREM. W ciągu życia stosunek czasu trwania fazy aktywnej do fazy spokojnej ulega zmianie.

Najdłużej w fazie snu aktywnego spędzają wcześniaki urodzone przed 30 tyg ciąży. Stanowi ona około 70 % czasu przeznaczonego na sen. Noworodki donoszone spędzają w fazie snu aktywnego 50 % czasu. W wieku od 3 do 6 miesięcy faza aktywna stanowi już 40 % a w wieku od 6 do 12 miesięcy 35 % całego snu. Dopiero wśród trzylatków faza snu aktywnego zajmuje już tylko 25% i zajmuje mniej więcej tyle samo co u dorosłej osoby.

Niemowlęta zasypiając znajdują się fazie snu aktywnego, który jest bardzo leki podczas, gdy dorośli rozpoczynają swój cykl od fazy snu spokojnego. Na początku snu niemowlę jest więc bardzo czujne i może wybudzać się np. podczas próby odłożenia go do łóżeczka. Sytuacja taka może mieć miejsce nawet wtedy, gdy jest nakarmione i teoretycznie nic mu nie dolega. Szczególnie dotyczy to dzieci karmionych naturalnie, które po przystawieniu do piersi, głównie dzięki usypiającemu działaniu zawartych w mleku opioidom (kazomorfina) niejednokrotnie zasypiają wpadając szybko w fazę snu aktywnego. Na tym etapie snu dziecka próba odłożenia może zakończyć się porażką.

Dopiero twardy sen w drugiej, późniejszej fazie spokojnej pozwala na odłożenie dziecka i kontynuację snu. Najczęściej przejście od fazy głębokiej do fazy REM zajmuje maluszkowi około kilkadziesiąt minut. Nie ma ściśle określonego czasu trwania poszczególnych faz i wyraźnej granicy pomiędzy poszczególnymi fazami snu u dziecka ale rodzice mogą zaobserwować pewne charakterystyczne dla danej fazy zachowania i gesty. W fazie aktywnej niemowlę śni i przetwarza wszystkie informacje zebrane w ciągu całego dnia. Dziecko nie jest wtedy tak spokojne i wyciszone jak w fazie snu spokojnego. Często wydaje jakieś ciche dźwięki, oddycha szybciej i mniej spokojnie, czasami uśmiecha się, porusza gałkami ocznymi, powiekami, paluszkami a nawet nogami. Może mieć nawet na wpół otwarte oczy. Świadczy to właśnie o tym, iż niemowlę znajdują się w stanie czuwania i nie jest efektem dolegliwości np. ze strony układu pokarmowego. W fazie aktywnej niemowlę będące przy piersi cały czas ją ssie. Nie koniecznie jednak efektywnie w celu spożycia pokarmu. Większość dzieci budzi się w ciągu fazy snu płytkiego a następnie zasypia z powrotem bez świadomości przebudzenia się. Zdarzają się również niemowlęta które systematycznie budzą się z drzemki po 20, 30 czy 45 minutach. Po prostu kończy się wtedy jedna z faz snu i ich organizm nie potrzebuje przejść w kolejną fazę. Wówczas dziecko budzi się na dobre.

Zdarza się , iż niemowlęta mogą się wybudzać całkowicie pomiędzy pełnymi cyklami snu manifestując ten fakt płaczem. Przytulenie lub przystawienie do piersi pomaga im na powrót zasnąć. Starsze niemowlę łatwiej jest przełożyć gdy zaśnie przy piersi lub na rękach, gdyż szybciej przechodzi w fazę snu spokojnego.

W czasie snu spokojnego niemowlę leży bez ruchu i zaczyna równomiernie oddychać. Jego klatka piersiowa unosi się w regularnym rytmie. W pierwszych tygodniach życia dziecka w fazie snu spokojnego można jeszcze zaobserwować odruch moro polegający na jednoczesnym wyprostowaniu rąk i nóg. Odruch ten może być reakcją na jakiś bodziec np. ostry dźwięk. Podczas snu głębokiego powieki dziecka są zamknięte, a gałki oczne nie poruszają się. Jego twarz jest nieruchoma, tylko od czasu do czasu pojawia się odruch ssania, delikatnie się uśmiecha i nie reagują gwałtownie na próbę odłożenia. Spokojny sen ma bardzo duże znaczenia, gdyż podczas snu głębokiego organizm dziecka regeneruje się i rośnie.